Om een actueel beeld te krijgen van het economische belang van auteursrechtelijk relevante sectoren heeft het ministerie van Economische Zaken aan SEO Economisch Onderzoek (SEO) en het Instituut voor Informatierecht (IViR) gevraagd onderzoek te doen naar de economische bijdrage van sectoren waarin het auteursrecht een rol speelt. De Federatie Auteursrechtbelangen was vertegenwoordigd in de begeleidingscommissie. De bijdrage van auteursrechtrelevante industrieën aan de Nederlandse economie blijkt stabiel hoog.
De SEO-studie meet de economische omvang van auteursrechtrelevante industrieën door gebruik te maken van de internationale richtlijnen van de World Intellectual Property Organization voor een dergelijk onderzoek (WIPO Guide 2015).
In 2022 droegen auteursrechtindustrieën 60 miljard euro bij aan de toegevoegde waarde, goed voor 6,0 procent van het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp). De relatieve economische omvang van auteursrechtrelevante industrieën is opmerkelijk stabiel over de tijd. In 2011 was de auteursrechtindustrie ook goed voor 6,0 procent van het bbp, en in 2005 was hun aandeel met 5,9 procent ook al bijna identiek.
De bijdrage van auteursrechtrelevante industrieën aan de werkgelegenheid in Nederland is in de loop der tijd toegenomen. Waar in 2022 8,1 procent van alle voltijdsequivalenten (vte's) in Nederland auteursrechtelijk relevant was, was dit in 2011 nog 7,4 procent. In 2005 lag dit aandeel echter nog hoger op 8,8 procent.
Het aandeel zelfstandigen in auteursrechtrelevante industrieën is aanzienlijk hoger dan in de totale economie (21 procent versus 13 procent in vte). Dit verschil is over de tijd tamelijk stabiel gebleven.
De relatieve bijdrage van auteursrechtrelevante industrieën aan het bbp tussen 2011 en 2022 is constant gebleven, terwijl het aandeel in de werkgelegenheid is toegenomen. Dit suggereert dat auteursrechtrelevante industrieën in deze periode een onder gemiddelde groei van de arbeidsproductiviteit hebben doorgemaakt.
Ondanks de economische schok die de coronapandemie heeft veroorzaakt, bleef de relatieve omvang van de auteursrechtrelevante industrieën binnen de economie stabiel, met slechts kleine schommelingen in het bbp aandeel en de werkgelegenheid tussen 2019 en 2022. Dit weerspiegelt echter de algemene prestaties, waarbij variaties in de impact van individuele auteursrelevante activiteiten elkaar mogelijk hebben gecompenseerd.
Nederland scoort boven het internationale gemiddelde wat betreft de bijdrage van auteursrechtrelevante industrieën aan het bbp en de werkgelegenheid, maar heeft een lagere relatieve arbeidsproductiviteit in vergelijking met andere hoog scorende landen.
Net als eerdere Nederlandse studies schat deze studie de goederenhandelsbalans van auteursrechtindustrieën, exclusief dienstenhandel vanwege beperkte data. In 2022 hadden de auteursrechtelijke sectoren een tekort op de goederenhandelsbalans van 4,7 miljard euro, tegenover een overschot van 1,5 miljard euro in 2011. Sinds 2005 is de handelsbalans voor goederen gestaag gedaald. Voor economieën met een hoge mate van verdienstelijking, zoals Nederland, en in het bijzonder voor dienstgerichte sectoren, zoals auteursrechtsectoren, wordt het bestuderen van handelsstatistieken van uitsluitend goederen steeds minder relevant. Gedetailleerdere data over de handel in diensten is daarom nodig voor een volledig beeld van de totale handelsbalans van de auteursrechtindustrie.
Dit zijn altijd wat abstracte cijfers. Bij onderzoek in het verleden werd de auteursrechtsector vergeleken met de toegevoegde waarde en werkgelegenheid van andere sectoren van de Nederlandse economie. Daarin stond de auteursrechtsector steevast in de top tien, met een vergelijkbaar aandeel met de bouwnijverheid en het bank- en verzekeringswezen en fors hoger dan bijvoorbeeld de sectoren landbouw en visserij en de voedings- en genotsmiddelenindustrie.
10-04-2025